Ik krijg van het meest veelzijdige verdeelhuis van de Benelux, het Utrechtse Xango, wel eens vaker ongewoon materiaal ter beluistering doorgestuurd en ik kan met de hand op het hart zeggen dat deze plaat mij bijzonder geïntrigeerd heeft. Het gaat namelijk over de opname van een Koreaanse Pansori, een door de Unesco als cultureel erfgoed erkende vertelvorm, waarbij een vertelster/zangeres, één van de twaalf bestaande Pansori’s vertelt, op het podium slechts bijgestaan door één trom, bespeeld door een vrouw -de sosu-, die de meest ingewikkelde ritmes neerzet, die voor de vertelster de ruggengraat zijn van haar vertelling.Die vertelster of sorikun, zoals Min Hye-sung er één is, is iemand die, na een lange opleiding door een andere vertelster van de oudere generatie, het repertoire overgeleverd krijgt en dat op haar beurt later aan een jonger iemand zal moeten aanleren. De dames, die het zover schoppen, krijgen steevast de eretitel van “trésor national” toegekend, omdat ze de bewaarsters zijn van een heel select gedeelte van de (mondelinge) overlevering.

Zoals ik al vermeldde, zijn er twaalf van dergelijke verhalen, maar er worden er, omwille van onverwachte overlijdens en dergelijke, vandaag de dag nog slechts vijf met enige regelmaat opgevoerd en deze plaat vormt eigenlijk de première van het zesde verhaal. Het werd verloren gewaand, tot er ergens een geschrift opdook, waarin de tweede helft ervan neergeschreven bleek te zijn. Min Hye-sung ging op zoek naar de eerste helt en stelde die, aan de hand van geschriften en verhalen van oudere sorikun’s, opnieuw samen. We zijn er ons hier nauwelijks van bewust, maar in Brussel en Parijs kun je op geregelde tijdstippen voorstellingen bijwonen, waar mensen als Min Hye-sung hun verhalen komen vertellen. De neerslag van zo’n presentatie vind je dus op deze CD die overigens een schitterend boekje bevat, waarin alles van naaldje tot draadje uitgelegd wordt. Zo leer je dat de vertelster op het podiuem slechts twee attributen mag bij zich hebben: een matje en een waaier. Verder kun je in het boekje de volledige tekst van de voorafgaande Danga -dat is een opwarmertje van een vijftal minuten, dat de vertelster in staat moet stellen haar stem “op temperatuur” te brengen- en de pansori van juffrouw Sufyong woordelijk volgen in het Frans of het Engels.

Dat verhaal blijkt voor Westerse oren behoorlijk naïef te zijn en handelt over een liefde die niet helemaal zonder hindernissen verloopt en waarin droom en realiteit elkaar wel eens voor de voeten lopen, wegens een echtgenoot die voor lange tijd van huis is en een schoonvader, die de achtergebleven vrouw al meteen en ten onrechte van ontrouw beschuldigt en haar op die manier tot zelfmoord drijft. U voelt ‘m al komen: er is een godheid, die over de wijsheid beschikt om de vrouw weer tot leven te brengen en uiteindelijk loopt alles toch nog goed af. Ik mocht hier in huis meemaken hoe sommigen meewarig met het hoofd schudden, toen deze CD speelde. Ik begrijp dat: je kunt geen woord van de tekst verstaan, er wordt nauwelijks gezongen en de ritmes zijn zodanig ongebruikelijk, dat ze een beetje bijeengeveegd lijken, tenminste voor wie niet goed luistert.

Ik deed wel de moeite en ik ontdekte dat ik een uur lang gefascineerd zat te luisteren, al was ik na afloop wel moe: je hoort wel de tekst, maar ziet niet de “gebeurtenissen” op het podium. Ik kan me voorstellen dat een Koreaan, die voor het eerst Hans Teeuwen op CD hoort, ook enige moeite zal hebben om te begrijpen waar de Nederlander zo om moet lachen. Het CD-boekje helpt je echter een heel eind op weg en opent de weg naar een bijzonder intrigerende vorm van mondelinge vertelkunst. Eén ding is zeker: ik schrijf me in voor de nieuwsbrief van het Koreaans cultureel centrum, want dit wil ik minstens één keer gezien hebben in een theater.

(Dani Heyvaert)